Kişinev, Moldova'nın başkenti

Moldova video

Moldova Tarihi

Moldova, tarihi boyunca sık sık işgallere maruz kalmıştır. Cumhuriyet'in esası Prut ve Dinyester nehirlerinin arasında tarihi adı Besarabya olan bölgedir. Halen Romanya ve Ukrayna ile iç içe geçmiş olan Moldova toprakları 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu 'nun egemenliği altına girmiştir. 1812 yılına kadar 300 yıl, Boğdan eyaleti olarak Osmanlı İmparatorluğuna bağlı olan ve 1812 yılında Osmanlı-Rus Barış Anlaşmasıyla Rusya'nın egemenliğine giren bölge, 1918 yılına kadar Rus Imparatorluğu'nun bir vilayeti olarak kalmıştır. Rusya'nın Kırım Savaşı 'nda yenilmesinden sonra Moldova'nın bir kısmı (Güney Besarabya) Romanya'ya geçmiş, ancak Rusya 1878'deki Berlin Kongresi ile bu bölgeyi geri almıştır. I. Dünya Savaşından sonra, 1918'de bölge Romanya'nın eline geçmiş ve 1924 yılında (o dönemde etnik Ukraynalıların hakimiyetinde olan) Dinyester'in doğu yakasında, Moldova Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (MÖSSC) kurulmuştur. 1939 'daki Nazi-Sovyet Paktı'nın imzalanmasından sonra, 1940 yılında Sovyetler Birliği Besarabya'yı yeniden ele geçirmiş ve bu bölgenin büyük bir kısmını MÖSSC ile birleştirmiştir. Almanya'nın SSCB'ne saldırması ile SSCB bir kez daha 1941 Temmuz'unda Moldova'yı Romanya'ya vermek zorunda kalmış, ancak Sovyet kontrolü 1944 Ağustos'unda yeniden sağlanmıştır. Moldova'nın şimdiki sınırları Prut ve Dinyester nehirlerinin arasındaki Besarabya denilen tarihi bölgenin SSCB tarafından Romanya'dan alınması ile 1947'de çizilmiştir. Romanya ile ilişkileri kesilmiş, kril alfabesi kullanma zorunluluğu getirilmiş, Rusların ve Ukraynalıların endüstriyel bölgelere büyük çaplı göçleri özellikle desteklenmiştir. 1950'lerde ise binlerce etnik Romen, Orta Asya'ya göç etmek zorunda bırakılmıştır. 1986'da Sovyet Lideri Gorbaçov tarafından uygulanan açıklık politikası ile birlikte ulusal ve kültürel bağımsızlık için uğraş veren birçok bağımsız politik grup ortaya çıkmıştır. 1990 Şubat'ında Cumhuriyet'in Yüksek Sovyet (Parlamento) seçimleri yapılmıştır. Moldova'nın bağımsızlık ve reformlara yönelik çalışmaları 1990 yılında artmıştır. serbest piyasa ekonomisine geçiş yolunda çalışmalara bu yıl içerisinde başlanmıştır. Yine aynı yılın ilkbaharında yapılan seçimlerde Moldova Halk Cephesi Parlemento'da çoğunluğu sağlamış ve Anayasa'da bir dizi değişiklik yapılmıştır. Pek çok Sovyet Cumhuriyeti'nde tam bağımsızlık, Moskova'daki başarısız darbe girişimi sonucunda kazanılmıştır. Darbenin bastırılmasından sonra Moldova, 27 Ağustos 1991'de bağımsızlığını kazanmıştır. Bu hareketin ardından Ukrayna sınırında gümrük ofisleri açılmış ve Rus askerlerinin Cumhuriyet'ten ayrılması talep edilerek, Moldova Ulusal Ordusu kurulmuştur. 21 Aralık 1991 tarihinde Moldova yönetimi halkın büyük ölçüde karşı çıkmasına rağmen Almatı'da yapılan toplantıda eşit ve kurucu üye olarak Bağımsız Devletler Topluluğu'nun oluşmasına yönelik anlaşmayı imzalamıştır. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra uluslararası sistemin gündemini meşgul eden etnik sorunlar Moldova'nın da gündemini şekillendirecek potansiyel bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak Gagoğuzlara verilen özerklik, Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra barışçı yolla çözümlenen ilk ve tek etnik sorun olma özelliğini korumaktadır.

Gagauz Yeri Özerk Bölgesi

Gagoğuzlar Ortodoks Hristiyan kökenli etnik Türklerdir. 11. yüzyılda Balkanlara göç eden Gagoğuzlar Ortodoks Hristiyanlığını kabul etmişler daha sonra Osmanlı yönetimi altında kalmışlardır. 18. ve 19. yüzyıllarda Balkanlarda başlayan ve bağımsız olma hedefini güden hareketler sırasında Bulgarların baskısına dayanamayan Gagoğuzlar, 1750-1846 yılları arasında Tuna ırmağı üzerinden Rusya'ya göç etmişler ve Tuna bölgelerine (1769-1791) ve Besarabya'ya (1801- 1812) yerleşmişlerdir. Ruslar Gagoğuzlara toprak vererek Tuna sınırı boyunda yerleşmelerini sağlamışlar ve Rusça öğrenmelerini kolaylaştıracak bir ortam yaratmışlardır. Moldova'da yaşayan ve Türkçe konuşan, Ortodoks Hristiyan Gagoğuz halkının bir bölümü 19. yüzyılın başında Türk- Rus savaşları sırasında Bulgaristan'dan Moldova'ya gelmiş ve 1906 yılındaki 15 günlük bağımsızlık dönemi dışında, sırasıyla Rus, Romen ve Sovyet yönetimi altında yaşamışlardır. Gagoğuz milliyetçiliği 1988 yılına kadar daha çok aydın hareketi olarak kalmış, ancak Moldova Cumhuriyeti'nin resmi dilinin Romence olarak kabul edilmesi ve ülkedeki diğer etnik grupların hareketlenmeleri üzerine bağımsızlık hareketi ateşlenmiş ve 1987 yılında "Gagoğuz Halkı " adlı halk hareketi başlatılmıştır.
1989 Mayıs ayında ilk kongresini yapan "Gagoğuz Halkı" adlı hareket, güney Moldova'da başkenti Komrat olmak üzere kurulacak özerk Gagoğuz Cumhuriyeti.nin kendi kültürel ve ekonomik işlerini büyük ölçüde kontrol etmekle birlikte, yine Moldova'ya bağlı özerk bir yönetim talebiyle ilk önemli çıkışını yapmıştır. Gagoğuzlar, 21 Ağustos 1990'da Özerk Gagoğuz Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti.ni, güneyde Gagoğuzların en yoğun yaşadığı Komrat yöresinde ilan etmişlerdir. Bu karar, Moldova Yüksek Sovyeti tarafından iptal edilmiştir. [25 Ekim]] 1990'da Gagoğuzlar, Gagoğuz Cumhuriyeti'ni oluşturmaya yönelik seçimler yapmış, ancak Moldova milliyetçileri bu girişimi, yöreye 50.000 silahlı gönüllü göndererek önlemeye çalışmış ve Sovyet askerlerinin müdahalesiyle şiddet önlenmiştir. Devam eden seçimler sonucunda 31 Ekim'de Komrat'ta yeni bir Gagoğuz Yüksek Sovyeti kurulmuş, Stepan Topal Başkan seçilmiştir. Moldova'nın bağımsızlığını ilan etmesinden sonra (27 Ağustos 1991), Gagoğuzlar da kendi cumhuriyetlerini ilan etmişlerdir. Moldova Meclisi 23 Aralık 1994 tarihinde " Gagoğuz Yeri " Özel Hukuki Statüsünü yasa olarak çıkarmıştır. Yasaya göre, Gagoğuzlara Moldova Anayasası.na ters düşmemek şartıyla, çeşitli sahalarda yasa çıkarma hakkı verilmiştir. Gagoğuz Yeri'nin en yüksek mercii Başkandır ve Gagoğuz Yeri'nin tüm makamları Başkan.a bağlıdır.
Gagoğuz Yeri'nin Resmi dili Gagoğuzca, Moldovanca ve Rusçadır. Gagoğuzlara bu kanunla self-determination hakkı tanınmıştır. Gagoğuzlara özel statü tanıyan bu yasaya göre ( Madde 113 ), Millet Kongresi, kültür, bilim, eğitim, iskan, belediye hizmetleri, sağlık, spor, bütçe, ekoloji, finans ve ekonomi alanlarında Moldova Anayasası.na ters düşmemek kaydıyla kanun yapmaya yetkili kılınmıştır. 5 Mart 1995 tarihinde, Özerk Gagoğuz Yeri Cumhuriyeti.nin sınırlarını belirlemek üzere yapılan referandum sonucunda 32 yerleşim biriminde (3 şehir ve 29 köyde) Gagoğuz Yeri'ne bağlanılması yönünde sonuç çıkmıştır. 25 Şubat 2001 tarihinde yapılan seçimlerde Gagoğuz Yeri Özerk Bölgesinden Moldova Komunist Partisine % 80 oranında oy çıkmış, Komunist Partisi en büyük zaferini burada kazanmıştır.
Gagoğuz Bölgesinin kendi bütçesini oluşturmasına müsade edilmesi, Bölgede toplanan dolaylı vergilerin Gagoğuz yönetimine bırakılması, Gagoğuz Yerinin özerkliğinin yalnızca 1994 yılında kabul edilen kanunda kalması yerine Moldova Anayasına işlenmesi, Moldova Parlementosu tarafından kabul edilen kanularda Gagoğuz Yeri'nin Özerkliği'ni zedeleyen hükümlerin kaldırılması ve bundan sonra kabul edilen kanunlarda bu konuya dikkat edilmesine yönelik talepleri devam etmektedir. Bu taleplerden bir kısmı Moldova hükumeti tarafından kabul edilmiş ve 2002 yılı için bütçeden Gagoğuz yerine daha fazla pay verilmiş, Bölgede toplanan dolaylı vergilerin Gagoğuz yerine bırakılması kabul edilmiştir. Fakat Gagoğuz Yerinin özerkliğinin anayasaya işlenmesine dair kurulan komisyon çalışmaları anlaşmazlıklar nedeniyle kesilmiştir. Gagoğuz Bölgesi, Moldova'nın federal bir cumhuriyete dönüştürülmesi tartışmalarını başlatmış, Transdinyester Bölgesi ile ticari ekonomik ve siyasi bağlantılarını yoğunlaştırmıştır.

Gagauz Türkleri (Gök Oğuz Türkleri)

Gagauz Yeri Özerk Cumhuriyeti
Gagavuz Yeri, Moldova'nın güney doğusunda yer alan "özerk bölge"dir.
Gagavuz Yeri'nin en üst düzey idari yöneticisi Başkandır. Özel kanuna göre, Gagavuz'lar kültür eğitim, istihdam, konut, yerel bütçe, maliye konularına ters düşmemek kaydıyla kanun çıkarma yetkisine sahiplerdir. Moldova Cumhuriyeti tarafından yürürlüğe konulan Özel Yasaya göre Gagavuz Yeri Moldova'nın toprak bütünlüğü içinde özerk cumhuriyet statüsündedir.
Komşuları, kuzeyde Ukrayna, batıda Romanya, güneybatıda Bulgaristan.
Önemli şehirleri Komrat, Çadır, Lunga, Vulkaneşti.
Gagavuz Türkçesi, yaşayan Türk lehçelerinden biridir. Gagavuz Türkçesi; Azeri Türkçesi, Türkmen Türkçesi ve Türkiye Türkçesiyle birlikte Türk dilinin Oğuz grubunu teşkil etmektedir. Bu üç lehçeden Türkiye Türkçesine en yakın olanı Gagavuz Türkçesidir. Gagavuzlar Osmanlı alfabesini öğrenmemiş ve Osmanlı yazılı edebiyatınıokumamışlardır. Osmanlı döneminde ve ondan sonra uzun zaman Kiril alfabesi ile yazılmış bulunan Türkçe kitapları okumuşlardır. 1957 yılına kadar Gagavuzların kendilerine ait bir alfabeleri olmamıştır. Gagavuzlar değişik zamanlarda Rumca, Bulgarca, Rusça ve Romence öğrenmek ve bu dillerin alfabelerini kullanmak zorunda kalmışlardır. 1918'den 1932 yılına kadar Kiril alfabesini, 1932'den 1957'ye kadar Latin Alfabesini kullanmışlardır. 1957 yılında Moldova S.S.C.B. Yüksek Sovyeti'nin kararıyla Rus Alfabesine birkaç harf ilave edilerek, Kiril esaslı Gagavuz Alfabesi hazırlanmıştır. 1957'den 1996'ya kadar tekrar Kiril Alfabesini, 1996'dan sonra ise Latin Alfabesini kullanmaya başlamışlardır. Gagavuz Türkçesini bir yazı dili haline getirme mücadelesinde Rusça'dan etkilenilmiştir. Gagavuz Türkçesinin her gün yaşayan iki diyalekti vardır. Birisi merkez diyalekti (Komrat ve Çadır), diğeri ise güney (Vulkaneş) diyalektidir. Kanuna göre Gagavuz Yeri'nin resmi dili "Gagavuzca, Rusça ve Romence"dir. Özerklik süreciyle birlikte Gagavuzların anadillerini her alanda kullanabilme imkanı doğmuştur. XI. Yüzyıla kadar Hıristiyan kiliseleri arasında bir takım teolojik problemler olmasına rağmen bu problemler kiliseler arasında büyük bir ayırıma sebep olmamıştı. Ancak 1054 yılında Hıristiyan kilisesi Ortodoks ve Katolik olmak üzere iki ana mezhebe ayrıldı. Eskiden olduğu gibi günümüzde de Gagavuzlar arasında Babtist ve Adventist gruplar ve bunlara ait kiliseler mevcuttur. Gagavuzların uzun bir süre yazılı edebiyatları olmamıştır. Çeşitli zamanlarda farklı alfabeler kullanmak zorunda kalan Gagavuzlar yaşadıkları ülkenin alfabesiyle Türkçe kitaplar yayınlamışlardır. Çağdaş Gagavuz edebiyatının gelişmesinde Mihail Çakır'ın oldukça büyük rolü vardır. Çünkü Çakır daha 1094 yılında Gagavuz Türkçesiyle ilk gazeteyi çıkarmış ve bu dilin bir edebî dil haline gelmesi için ilk meşaleyi yakmıştır. 1934 tarihinde Gagavuz Türkçesiyle Besarabyalı Gagavuzların İstoryası adlı kitabını bastırmıştır. Bu kitap bir Gagavuz tarafından yazılan ilk Gagavuz tarihidir. Yine Çakır 1939 yılında Gagavuzca-Romence sözlüğü neşretmiştir ve İncil'i anadiline çevirmiştir. 1957 yılından günümüze kadar Gagavuz Türkçesi ile 25-30 civarında edebi eser yayınlamıştır.
İDARİ YAPISI
Gagavuz Yeri'nin en üst düzey idari yöneticisi Başkan'dır. Kanunun 6. Maddesine göre tüm yeraltı ve yerüstü kaynaklarının mülkiyeti Gagavuz Yeri idaresine aittir. Gagavuz Yeri'nin Moldova Cumhuriyeti bayrağı yanında kullanılan kendi bayrağı mevcuttur. Gagavuz Yeri idaresine, Moldova Anayasası ve kanunlarına ters düşmemek kaydıyla kanun çıkarma yetkisi tanınmıştır.
SİYASİ YAPISI
Özel Yasaya göre, Gagavuz Yeri Moldova'nın toprak bütünlüğü içinde özerk bir bölgedir. Kendi parlamentosunda ve bölge yönetiminde söz sahibidirler.
EKONOMİ
Ekonomisi tarıma dayalı olan bölgenin ekilebilir alanı 148 hektardır. Yılda 400.000 ton üzüm işleyen 12 şarap fabrikası, 1 adet et kombinası, 2 adet yağ fabrikası, 1 adet tütün fabrikası, mentasyon fabrikası ve 2 adet halı fabrikası vardır. Şarapçılıkta dünya çapında üne sahip olan Gagavuzlar üzümün yanısıra hububat, bakliyat ve sebze-meyve yetiştirmektedirler.
EĞİTİM-ÖĞRETİM
Bugün yaşlı ve okuma-yazma bilmeyenler yalnızca Türkçe konuşmaktadırlar. Sovyetler Birliği zamanında Rusça'nın okullarda zorunlu hale getirilmesi sonucu Gagavuzlar, iki dilli olmuşlardır. Moldova'da yaşayan milletler içinde Rusça'nın ikinci dil olarak konuşulma oranının en yüksek olduğu grup Gagavuzlardır. Gagavuzların %74'ünün Rusça'ya vakıf oldukları tespit edilmiştir. Okullarda kademeli olarak Latin Alfabesi ve Gagavuzca eğitim verilmeye başlanmıştır. Gagavuzca yayınlanan gazetelerden başlıcaları Ana Sözü ve Gagavuz Sesi Gazetesidir. Ayrıca Saba (Sabah) Yıldızı adlı bir dergi de yayın hayatına başlamıştır.
Gagauz bayrağı.
Dünyada Türk boylarının en eski simgesi olan Bozkurt un bayrağa işlendiği bir tek yer vardır: Gagavuz Türklerinin diyarı. 10 asır önce Karadeniz in kuzeyinden dolaşıp Balkanlar a gelen ve zamanla hıristiyanlığı benimseyen Oğuz boylarının torunları Gagavuzlar Sovyet bloku yıkılırken üstü Kurt amblemli gök sancağı bayrak yaptılar. (Çünkü onlar Kurt efsane ve simgesini bin yıl ötesinden taşımış ve masallarla, ağıtlarla, türkülerle yaşamlarının bir parçası haline getirmişlerdi. Kutup yıldızı onların dilinde Yıldız canavar dır, yani Kurt u simgeler).
Kurt, Gagauz için kutsaldır. Kurt tarafından öldürülen hayvan, mundar sayılmaz. Senede bir Kurt Bayramı, tüm yurtta kutlanır. Ayrıca, kurt selamı tabir edilen selamı, gagauzlar en az 1000 yıldır kullanır. 1984 yılında Gagauz kültür bakanı Maria, Ankara da bir davette kurt selamı yapınca, Türkiyede de tanınmıştır. Sanıldığı gibi, bir siyasi akımı temsil etmemekte, Türklüğü temsil etmektedir.

Romanya ve Moldova birleşecek mi?

Moldova`da muhalefetteki Liberal Partisi Başkanı Vitaliya Pavluchenko, Moldova ve Romanya`nın birleşmesini isteyen taraflarda aşırı artış olduğunu söyledi.
Her geçen gün iki ülkenin birleşmesini isteyen halkın ve politikacıların sayısının arttığını iddia eden Pavluchenko bu durumun düşündürücü olduğunu açıkladı. Pavluchenko, Moldova`nın Rus etkisi altından kurtulması gerektiğini belirtti. Liberal Parti lideri Moldova`nın Romen modelini takip etmesi gerektiğini ve Avrupa reformlarını gerçekleşmesinin tek yolunun da iki ülkenin birleşmesinden geçtiğini söyledi. Muhalefet lideri, hükümet içinde de iki ülkenin birleşmesini isteyen diplomatların olduğu ama kendilerini sakladıkları ifade edildi.


Polonya`da yapılan `Eski Sovyet alanında değişmeler ve Rusya`nın rolü` adlı konferansta bu görüşlerini dile getiren muhalif lider kendisinin milletvekili olduğunu ve konuştuğu verilerin ciddi araştırmalardan geçtiğini açıkladı.


Pavluchenko Moldova ve Romanya`ya Avrupa yönetimlerinin desteğinin gerektiğini iki ülkenin birleşmesi halinde Avrupa Birliği`nin de bu konu hakkında ciddi incelemeler yapması gerektiğini de bildirdi. Muhalefet lideri, Transdinyester sorunu ile alakalı olarak Kişinev ve Moskova`nın Transdinyester`e Moldova`nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü bozmadan federasyon verilerek çözüme kavuşturabileceğini ifade etti.


Vitaliya Pavluchenko konuşmasının sonunda Romanya hükümetine gönderme yaparak Moldova vatandaşlarının Romen vatandaşlığına geçmesi için prosedürün basitleştirilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Moldova Irak’a asker gönderiyor

Moldova Hükümeti Irak’taki askerlerinin sayısını çoğaltıyor. Yılbaşından sonra Irak’a 4 subay ve 16 er gönderileceğini açıklayan Moldova Savunma Bakanlığı Irak Hükümetinin ricası üzerine Moldova’nın Irak’a asker göndermeye karar verdiğini açıkadı.

Irak’a gidecek olan birliğin takım komutanı Vitali Vrabie Irak’ ikinci kez gittiğini belirterek Irak’ın Moldova’lı ve diğer ülke askerlerine ihtiyaç duyduğunu söyledi. Şimdiye kadar Irak’a 5 birliğin gönderildiği bu birlik ile toplam 6 birliğin Irak’ta görev yapacağı belirtildi.

Moldova genelkurmay başkanı ise ileriki dönemde Irak’a gönderilen asker sayısının çoğalmasında her hangi bir negatif durumunun olmadığı gereklilik durumunda Moldova askerlerinin Irak’a gitmek için hazır olduğunu söyledi.

Irak hükümetinin Moldova’lı askerlerinin mühümmat ve mayın yok etme konusunda başarılı çalıştığını bu sebepten dolayı asker sevkiyatı yapılmasını rica ettikleri belirtildi.

Moldova askerleri Irak’ta 41 bin mayın temizledi

Aynı zamanda Moldova Milli Savunma Bakanlığı, Irak’ta görev yapan Moldova askerlerinin 5 ay içerisinde 41 bin 638 mühümmati yok ettiğini açıkladı. Moldova’dan Irak’a gönderilen özel uzman ekibin sadece kasım ayında temizlediği mayın sayısının 11 bin 500 olarak belirtildi.

Moldova askerlerinden bu güne kadar hayatını kaybeden kimsenin olmadığı açıklandı.

Moldova Photo: All Saints Church

Moldova Haritası

Moldova kısa bilgileri

Başkent	Kişinev
Nüfüs	4,451,878
Yüzölçümü	33,843
Dil	Moldovaca
Parabirimi	Moldova Leusu
Milli Bayramlar	27 Ağustos 1991
Komşular	Romanya , Ukrayna
İklim	Soğuk olmayan kışlar, sıcak geçen yazlar
Yönetim Biçimi	Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Saat Farkı	Saat farkı yok

Moldovya, Karadenizin kuzeybatısında olup, kuzeyinde, doğusunda ve güneyinde Ukrayna, batısında da Romanya ile çevrili bir ülkedir. Moldovya'nın bir talihsizliği vardır; güneyinde Ukrayna ile dar bir koridorla çevrilmiş ve denizle ilişkisi kesilmiştir. Moldavya tarım, gıda sanayi, bunun yanında geniş üzüm bağları ve şarapçılığı ile ünlenen bir ülke. Bugün Kişinev ve çevresindeki fabrikalarda üretilen şarap ve kanyaklar, uluslararası piyasada Moldova'nın sembolü durumunda.

Capriana ve Rudi bölgesindeki manastırlar, sanat yapıları ve tarihi eserler ile Orcheiul Vechi tarihi kasabasının özellikleri ile turistik potansiyele sahip fakat özellikle de bu yörelerde konaklama tesislerine ihtiyaç duyan bir ülkedir Moldovya.

KİŞİNEV: Çevresinde büyük ve gelişkin üzüm bağları bulunan şehirde, bir Büyük Katedral'in yanısıra, bazı kiliseler yer almaktadır. Kişinev Sanat sokağı gezinti ve hediyelik eşya satın alınacak güzel yerlerden biri.
Gezilecek yerler arasında; Kişinev'de Özgürlük meydanı ,Yazarlar Parkı ,Parlamento Binası ve Başbakanlık Sarayı ,Üniversiteler Bölgesi ,Şehir kilisesi ,Etnografi müzesi, Büyük Stephen Anıtı ve parkı, The Alley of Classics Parkı ve Pushkin Anıtı vardır.

Moldova'ya Turist Olarak Giden Vatandaşlarımız

Dışişleri Bakanlığından alınan bir yazıda, Moldova yasalarına göre, Moldova'da mukim olmayıp turist vizesi ile gelen yabancıların üçüncü bir ülkeye gidiş veya ülkelerine dönüş biletlerini ibraz etmelerinin istendiği, aksi takdirde Moldova'ya giriş izni verilmediği ve aynı uçakla ülkelerine geri gönderildiği belirtilmekte olup, son dönemde Moldova'ya turist olarak gelen ancak dönüş veya bir 3. ülkeye gidiş biletini ibraz etmediği için Moldova'ya giriş izni verilmeyen vatandaşlarımızın sayısında artış görülmesi nedeniyle bu ülkeye seyahat edecek vatandaşlarımızın bu hususta uyarılmalarında yarar bulunduğu bildirilmektedir.

kaynak: http://www.kultur.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF8AB2E675B78192E81C634AABBF283B87

Resimlerle Moldova Geleneği

Rusya"dan Moldova"ya öneri: Ya NATO ya da Pridnestrovye

Moldova Devlet Başkanı Vladimir Voronin, Rusya"nın Moldova"nın NATO üyesi olmaması şartı karşılığında ülkesinin devlet bütünlüğünün tekrar oluşturulması için garanti vermeye hazır olduğunu açıkladı.

Kommersant gazetesine dün verdiği röportajda Moldova ve Rusya arasında Pridnestrovye sorununun çözümü konusunda fikir birliğine ulaşıldığının ipuçlarını veren Voronin, "Önümüzdeki günlerde bu sorun tamamı ile çözülecektir. Bugün, Rusya ve Moldova arasındaki oluşan iyi ilişkiler, bu sorunun çözüleceğine dair en önemli ipucudur." diye konuştu.

Pridnestrovye sorununun 2005 yılının Temmuz ayında Moldova Parlamentosu tarafından alınan karar doğrultusunda çözüleceğini ifade eden Voronin, "Parlamento tarafından alınan karar doğrultusunda Pridnestrovye, Moldova"ya bağlı özerk bir cumhuriyet olacaktır. Bu özerk cumhuriyetin kendi bayrağı ve milli marşı bulunacak, resmi dili ise Rusça ve Ukraynaca olacaktır." dedi.

Voronin, Pridnestrovye ve Moldova arasında 1990"lardan beri yaşanan krizin çözümü için ayrıca Moldova"nın tarafsızlığını ilan edeceği bir antlaşmanın imzalanacağını, bu antlaşmanın Pridnestrovye sorununda taraf olan ABD, AB, Rusya, Ukrayna ve AGİT ile imzalanacağını belirtti.

Pridnestrovye sorununun çözülmesinden sonra Moldova"ya bağlı bu bölgede çoğu fabrikanın Rus işadamları tarafından özelleştirmeler karşılığında alındığını, bu özelleştirmelerin tekrar gözden geçirilmeyeceğini vurgulayan Voronin, "Rus işadamları kalacaktır ama Rusya Barış Gücü Pridnestrovye"yi terk etmek zorundadır." dedi.

Sorunun tam olarak hangi tarihte çözüleceğine dair bir açıklamada bulunmayan Voronin, temennilerinin 2009 yılında Moldova"da yapılacak parlamento seçimlerine kadar bu sorunun çözülmesi olduğunu ifade etti.

Moldova"ya bağlı Pridnestrovye, 2 Eylül 1990 yılında bağımsızlığını ilan etmiş, bağımsızlık ilanı uluslararası kamuoyu tarafından tanınmamıştı.

(Haber: Ali Yalçın)

Moldova Haberleri

Milyarder olduğunu basından öğrendi

Moldova`da yaşayan bir öğrenci Avrupa`daki dayısından 1 milyar Euro miras kaldığını basından öğrendi. Rusya`nın İngilizce yayın yapan televizyonu Russia Today, Moldova`da yaşayan Sergey Sudev adında bir öğrencinin Avrupa`da yaşayan ve pek tanımadığı dayısından 950 milyon Euro (1.2. milyar dolar) miras kaldığını duyurdu.

Moldova`da yaşayan bir öğrenci Avrupa`daki dayısından 1 milyar Euro miras kaldığını basından öğrendi.

Rusya`nın İngilizce yayın yapan televizyonu Russia Today, Moldova`da yaşayan Sergey Sudev adında bir öğrencinin Avrupa`da yaşayan ve pek tanımadığı dayısından 950 milyon Euro (1.2. milyar dolar) miras kaldığını duyurdu. Sudev`in şu anda Moldova`nın en zengin adamlardan birisi olduğunu belitilirken, kendisine kalan dev mirastan, çalıştığı radyoda haber hazırlanırken öğrenmiş.

Sudev, `Önce internette haberi okudum ve sonra beni mi kastediyor diye düşünmeye başladım. Hemen sonra telefonum çaldı. Arayan dayımın resmi yetkilisiydi. Ve macera başladı.` dedi. Sudev`in dayısı yıllar önce Almanya`ya göç etmişti. Moldova`daki ailesiyle gittikten sonar bağlantı kurmayan dayısının bu zenginliği nasıl kazandığı ve neden yeğenine bırakmaya kakar verdiği bilinmiyor.

Sebebi ne olursa olsun Sudev kağıtları imzalar imzalamaz hayatının değişeceğini belirten Russia Today, henüz parayı almadan Sergey`den bir çok kişi şimdiden yardım istemeye başladı. Birden Moldova`nın zenginler listesini artıran Sudev sakin görünüyor. Üniversite tezini bitirmeye çalışıyor ve radyodaki işine devam ediyor.

Moldova Kültürü

Chisinau / Kişinev Moldova için söylenecek ilk şey çok yeşil bir ülke. Özellikle yazın çok güzel bir havası var. Temiz, aşırı sıcak değil. Moldovanın en önemli gelir kaynağı şarapçılık. Buna bağlı olarak yeme içme kültürü de çok gelişmiş. Çok güzel yemekler ve restaurant'lar var. Mısır unundan yapılan mamaliga ve domuz eti çok tipik bir Moldova yemeği. Turşular(Kırmızı domates), çorbalar (zama), peynirler (brinzi), yumurtalar çok güzel. Moldova'nın şaraplarının lezzeti tatmadan anlaşılamaz. Özellikle Cricova, Mileştii Miçi, Acorex, Purcari, Bostavan, Chateau Varteley, Dionysos en ünlü şarap üreticileri. Değişik Üzüm türleri de var. Codru, Negru de Purcari, Cahor gibi. Ayrıca köpüklü kırmızı şarap, vişne likörü, konyak ve balsam da çok güzel. Ekim ayında bağ bozumu döneminde Ulusal Şarap Festivali yapılıyor. Bu dönem ülkeye girişte vize parası bile alınmıyor. Sokaklarda şarap sergileri ve şarap tadımları oluyor. Şarap tadımı için Mileştii Miçi'nin yer altındaki kavları çok büyük. Kavda hem fıçılarda hem de şişelerde şaraplar yıllandırılıyor. Galeriler 200 km'ye kadar uzanıyor, içinde araba ile dolaşılıyor. Mileştii Miçi «Милештий Мичь» şehre yarım saatlik yolda. Kişinev'in Güney batı tarafında kalıyor. Cricova'da şehre çok yakın. Tadım turlarına yemek ve hediye şarap da dahil oluyor.. Moldova'da zaten herşey çok ucuz. Böyle bir tur kişi başı 500 Lei yani 50 YTL kadar. En güzel restaurant'da bile içkili, müzikli full bir yemek 40 YTL kadar en fazla. Gece hayatı da renkli. CitiClub, People veya perşembe geceleri retro müzik çalan nostaljik gece kulubü çok eğlenceli. Herkes Romence dışında Rusca da konusuyor. Şehir çok emniyetli. Sadece polisle problem yaşamamak için devamlı pasaport taşımak gerekli. En beğendiğimiz restaurantlar: Grill House (Şaşlık gibi barbeküde etler ve canlı caz müzik var.) La Taifas (Geleneksel Moldova Yemekleri ve müzikleri), Caravan (Özbek yemekleri), La Boucherie (Fransız et lokantası), Delice de Angeli (Fransız pastanesi) Big Deal (Moldova Yemekleri ve barı), Barracuda (Geleneksel Moldova Yemekleri ve müzikleri) Cactus ve Cherry Cafe (Modern müzikler çalıyorlar).. Tüm bu oteller ve yeme, içme yerleri, Kişinev'in en ünlü caddesi olan Stefan Cel Mare civarında yer alıyor. Ya caddenin paralelinde, veya caddeyi kesen sokaklarda .. şehri yürüyerek dolaşmak çok kolay. Sun city gibi büyük alışveriş merkezleri bile Istanbul'un küçük pasajları kadar kalıyor. Zaten bu pasajlardaki dükkanlarda Istanbul'dan bavul ticareti ile gelen mallar da satılıyor. Marketlerden havyar, herring, uzak doğu çayları ve sosları gibi değişik güzel ürünleri ucuza almak mümkün. Kişinev, küçük bir şehir olmasına rağmen çok büyük parkları var. Yani Istanbul'dan daha yeşil bir şehir. Tabii ki burası erkekler için bir cennet!. Sokakalarda, iş yerlerinde, her yerde genç, güzel, uzun boylu, incecik, kızıl veya sarı saçlı, beyaz tenli, açık renk gözlü, bakımlı, hatta abartılı süslü bol miktarda bayanın olduğu dünyada başka bir yer pek yoktur. !

Temel bilgileri

MOLDOVA

DEVLETİN ADI: Moldova Cumhûriyeti
BAŞŞEHRİ: Kişinev
YÜZÖLÇÜMÜ: 33.700 km2
NÜFUSU: 4.394.000
RESMİ DİLİ: Romence
DİNİ: Hıristiyanlık
PARA BİRİMİ: Ruble
Doğu Avrupa’da yer alan bir devlet. Kuzey, güney ve doğusunda Ukrayna, batısında Romanya yer alır.

Târihi

Mîlattan önce yedinci asırdan îtibâren İskitler, Sarmatlar, Galatlar, Traklar, Daklar ve Slavların yerleşim merkezi olan bölge, 12. asırda Macarların hâkimiyetindeydi. Karpat Dağlarında yaşayan Ulahlar, 1349’da Macarlara karşı ayaklandılar ve Moldovya’ya yerleşerek bağımsızlıklarını îlân ettiler. Bu devlet, kuruluşundan îtibâren çeşitli hücumlara mâruz kaldı. Leh, Macar ve Altınordu devletleri tarafından yapılan bu saldırılara karşı, Moldovya Devleti savunmada çok zorluk çekti.

On beşinci asrın başlarında Osmanlı akıncıları Moldovya topraklarına girdiler. 1455’te Fâtih Sultan Mehmed Hanın İkinci Sırbistan Seferi dönüşünde Moldovya Prensliği Osmanlı Devletine tâbi olmayı kabul etti. Osmanlı Devletinin hâkimiyeti altına giren bölgeye Boğdan ismi verildi. Üç asır boyunca Osmanlı hâkimiyeti altında kalan Moldovya’da 18. asırdan îtibâren Rus etkisi arttı. Osmanlı-Rus devletleri arasında önemli bir problem hâlini aldı. 1812 Bükreş Antlaşmasıyla bölge Rusya hâkimiyetine girdi. Moldovya, Birinci Dünyâ Harbinden sonra Romanya’ya bağlandı. 1924’te bölgeyi işgâl eden Rusya, Ukrayna’ya bağlı özerk bir cumhûriyet kurdu. İkinci Dünyâ Savaşında bölge yeniden Rumenlerin eline geçtiyse de savaşın sonunda Rusların geri aldığı topraklarda Moldovya Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti kuruldu. Sovyet Sosyalist Cumhûriyetler Birliğinin dağılması üzerine 24 Ağustos 1991 bağımsızlığını îlân etti ve Moldovya olan adını Moldova olarak değiştirdi. Yeni cumhûriyet 1991 Aralık ayında Bağımsız Devletler Topluluğuna katıldı. Ruslar ve Ukraynalıların nüfus bakımından fazla olduğu Dinyester Irmağının doğusunda kalan bölgenin Rusya’ya bağlanmasını isteyen isyancılarla hükümet kuvvetleri arasında çatışmalar 1992 sonuna kadar devam etti. Ülkede hâlihazırda iç huzur sağlanmış değildir.

Fizikî Yapı

Aşağı Dinyester ve Prut ırmakları arasında kalan Moldova toprakları alçak tepeler ve alüvyonlu ovalarla kaplıdır. Ovalar kuzeye doğru yükselirken plato görünümünü alır. En önemli dağ silsilesi 300-400 m yüksekliğindeki Kadri Dağlarıdır.

İklim ve Bitki Örtüsü

Moldova oldukça ılıman ve yağışlı bir kara iklimine sâhiptir. Kışları ılık, yazları sıcak geçer. Ülkenin kuzey ve orta kısımları ormanlarla kaplıdır.

Nüfus ve Sosyal Hayat

4.5 milyon civârındaki nüfûsunun % 64’ünü Moldavyalılar, % 14’ünü Ukraynalılar, % 13’ünü Ruslar, % 4’ünü Türk asıllı Gagavuzlar meydana getirir. Ülkenin resmî dili olan Moldavca, Romencenin lehçelerindendir. Gagavuzlar kendi dilleri olan Gagavuzcayı kullanırlar. Başşehir Kişinev dışında önemli şehirleri Tiraspol, Beltiy ve Bender’dir. Ülkede okuma yazma bilmeyen yoktur. On yıllık bir temel eğitim programı uygulanır.

Ekonomi

Ülke ekonomisi tarıma ve gıdâ sanâyiine bağlıdır. Çalışan nüfûsun % 35’i tarımda, % 28’i sanâyide, geri kalan kısmı diğer işlerde çalışır. Verimli topraklarda bağcılık, meyve ve sebzecilik yapılır. En önemli tarım ürünleri buğday, mısır, ayçiçeği, şekerpancarı ve tütündür.

Gıdâ sanâyiinin yanında tüketim maddeleri, elektrikli âletler ve inşâat malzemesi sanâyileri de gelişmektedir. Ülkede termik santrallerin dışında, Dinyester Irmağı üzerinde bir hidroelektrik santrali vardır. Moldova’da ulaşım demiryolu ve Dinyester Irmağı yoluyla sağlanır. Tek havaalanı başşehir Kişinev’dedir.